Üç haftadır işlediğimiz derslerimizde, Alak suresinin bir ve ikinci ayetlerinden İkra ve Haleka fiilini, Er-Rab (cc) esmasını, İnsan adını ve insanın pıhtılaşmış kan ile başlayan Alekin yolculuğunu öğrendik. İnşaallah bu dersimizde El-Kerim (cc) esmasını öğreneceğiz.
Cenab-ı Hak El-Kerim (cc) ile kullarına özel ikramlarını haber veriyor. Zâtının kudretini, zâtının sıfatlarını ve fiillerini tanıtıyor. Zemin sağlam olsun bir rüzgarla hepsi yok olmasın diye itikadi konularla başlıyor. Buradan anlıyoruz ki önce insanın itikadi sağlam olmalı ibadetler o temelin üzerine bina olmalıdır.
Cenabı hak alak suresinin 3. ayetinde Euzubillah bismillah Ikra' ve rabbukel ekrem. Bilgini topla ve paylaş o sonsuz kerem sahibidir, buyuruyor.
Ekrem ve kerim sıfatı aynı kökten gelir ama ikisi birbirinden farklıdır. Ekrem Rabbimizin zatî sıfatı, Kerim fiilî sıfatıdır.
Ekrem; Nimetlerini karşılıksız, tekrar tekrar veren. Kafirlere, asilere, günahkarlara ve nankörlere bütün bu fiili suçlarına rağmen nimetlerini kesmeyen demektir.
Her insanın az çok cömertlik tarafı vardır. Bu cömertliğimizi El- kerim Celle Celaluhu'nun tecellisinden alırız. Bu cömertlik kalbimize ne kadar tecelli ederse insan o kadar cömert olur. Yani insan cömertliği ister Rabbimiz de artırır. Yoksa hiç kimseye iradesi olmadan cömertlik lütfedilmez. Cömert olan huzurlu olur. Zekat ve öşür zorunludur. Zekat ve öşür vermek cömertlik değildir. Cömertlik Sadaka ile hayır işlerine destek olmaktır.
Cenab-ı Hak el-kerim esma-i şerifesini 26'sı dünyaya hitap eden, 21'i ahirete hitap eden 47 ayeti celilede anlatıyor. Ancak biz ahirete hitap edenleri değil dünyadaki ikramlarını bilip, şuurlanabilmek için dünyaya hitap eden 26 ayeti işleyeceğiz.
1- Bismillah Zül Celali vel İkram
Rahman suresinin 27. ve 78 ayetlerinde Zül'Celali vel'İkram geçer. Cenab-ı Hak ikram sahibidir ve bu ikram onun bizim bilmediğimiz veçhinden kaynaklanır, demektir. Hazreti Ali radiyallahu anh Efendimiz için kerremallahu veche diye bir tabir kullanırız. Çocuklukta Müslüman olan ilk kişidir. Çocukluk ve sabilik halinden itibaren Secde ettiğinden bu sıfat ona uygun görülmüştür.
2- Kavlen kerima
İsra suresinin 23. ayeti bismillah Kavlen kerima diye biter. Anne ve babana kerim söz söyle anlamına gelir. Demek ki anne babaya güzel söz edebilmek kişiye lütuf olunan bir ikramdır. Eğer bu ikram bize verilmedi ise biz bir türlü anne babaya güzel söz söyleyemeyiz. Başlangıçta bir çeşit söz söyleriz sonunda başka çeşit söyleriz. O iki söz mutlaka birbirini yok eder. Bu lütufa nail olmak için kişinin kalbi ona layık olmalıdır.
3- Kur'anun Kerim
Cenabı hak Vâkıa Sûresinin 77. Ayetinde euzubillah bismillah, İnnehu le kur'anun kerim, Kuşkusuz o, kesinlikle Kerim bir Kur'an'dır, buyurur. Kuran okuyana şefaatiyle ikram edecektir.
Hz. Âişe annemizin bize aktardığına göre, Kur'ân'ımızda 6216 ayeti celile vardır. Cennetteki derece aşağıdan yukarı 6216 kattır. İnsan Kur'ân'ımızla olan ünsiyeti neticesinde bu 6216 dereceden birisine çıkarılacaktır. Kur'an'ımızla sürekli bütünleşip ünsiyet edersek verilecek bu şefaat bir ikramdır.
4- Fî suhûfîn mukarremâtîn
Cenabı hak Abese suresinin 13. ayetinde euzubillah bismillah Fi suhufin mukerrameh, İkram bulunan, şerefli, mükerrem, tertemiz sayfalar, demektir. Kur'an'ımızın her sayfasında bir mükerremlik vardır. Meleklerin dokunduğu o sayfalara cünüp, abdestsiz, hayızlı ve nifaslı iken dokunamayız.
5- La yemessehu illa el mutahharun
Yine vakıa suresinin 79 ayetinde euzubillah bismillah La yemessuhu illel mutahherun. Ona arındırılmış olanlardan başkası dokunamaz, buyurarak bir önceki ayetin bir tekrarı gibi tahir olarak dokunmayı tekraren emrediyor. Öyleyse o Kur'an'ımıza gerektiği gibi hürmet etmeli temiz olmadan dokunmamalı ve dokunduktan sonra da yüksek yerlere koymamız gerekir. Bu yüksekliğin ölçüsü kuşak seviyesidir.
6- Kiramin Beraretin
Cenabı hak ABESE suresinin 16. Ayetinde euzubillah bismillah Kiramin beraratin, O şerefli ve sadık meleklerin elindeki yüksek vedeğerli sayfalardır, buyuruyor. Ve dördüncü defa o sayfaların mübarek olduğunu haber veriyor.
Hazreti Peygamberimiz (sav.) bir hadisi şeriflerinde; Kur'an'ı gereği gibi güzel okuyan kimse, şerefli ve saygılı olan katip meleklerle beraberdir, buyuruyor. Yani melekler kuran okuyan kişinin yanına geliyor ve melekler o kişiyle manen beraber oluyor.
Bu ayeti celile ve Peygamberimiz (sav.) efendimizin tefsirine göre müjdelenen bu bereketlerden sırayla 1-Kur'an'ın ilk kez mushaf olmasına katkısı olan vahiy katibi dediğimiz sahabi efendilerimiz. 2-Kur'an'ı yedi kıraat üzere ve tek kurra üzere okuyan hafızlar ve müminler. 3- Kur'an ile meşgul olanlar. 4- Kur'an ilimleriyle meşgul olanlar. 5-Musaf yazan hattatlar faydalanıyorlar.
7-Rasûlün Kerim
Cenabı hak Duhân Sûresi, Hakkâ Sûresi, Tekbir Sûresinde Rasûlün Kerim buyurur ki İşte biz bu ayetlerden dolayı Peygamber efendimize Rasûlü Ekrem sıfatını kullanırız. Peygamberimizin en üst sıfatı Merhameti ikinci üstn sıfatı ise kerim yani cömert olmasıdır.
8- Makam-i Kerim
Rabbimiz Duhan Suresinin 26. ayetinde euzubillah bismillah, Ve zuruin ve makamin kerim, Ve ekinler, itibarlı makamlar, buyurur. İnsanlara verilen makamlar Cenab-ı Hakk'ın kerim sıfatından ikram edilir. Ancak hak etmediği halde, o makamlara getirilenler bundan müstesnadır.
9- Keremna
Cenabı hak işara suresinin 70. Ayetinde euzubillah bismillah Ve lekad kerremna beni ademe ve …. faddalnahum ala kesirin mimmen halakna tafdila, Yemin olsun biz Ademoğullarını onur ve üstünlükte donattık… Ve onları yarattıklarımızın birçoğundan üstün kıldık, buyuruyor.
Bütün insanlar kerim olarak yaratılır. Ama insan eliyle ya yükseltir ya aşağıların aşağısına düşürür. İnsan yaratılışında mükerrem ve muhteremdir.
Hucurat Suresinin 13. Ayetinde bismillah …inne ekremekum indallahi etkakum…, Allah katında en kerim ve muhterem olanınız, ona karşı gelmekten en çok sakınanınızdır, buyuruyor.
İttika, İnsanın iblisten, nefisten, şeytani insanlardan, şerlilerden kendini korumak için sakınma meyline, fiiline denir. Biz buna halk arasında takva deriz.
11-Kitâb-un kerîm
Neml suresinde anlatılan kıssada Hazreti Süleyman’ın (as) mektubu hüdhüd kuşu tarafından Hazreti Belkıs radiyallahu anha’nın yatağının başına bırakıldı. Hazreti Belkıs mektubu görür görmez vezirlerini toplayarak Bana çok önemli bir mektup bırakıldı, dedi. Burada El Kerim sıfatının o mektupla birleştiğini görüyoruz.
Velayet ehli olan zâtlardan, gelen talepler, mektuplar, hediyeler, mesajlar, sohbet ve muhabbete davet edilmeler, Salih zatların ve meleklerin rüya yolu ile irtibat kurup manevi bilgilerle nasiplendirmeler Kitâbun kerîm tabirinden çıkan ilahi ikramlardır.
12-Melekun Kerim
Yusuf suresinin 31. Ayetinde anlatılan kıssada Mısırlı kadınlar Yusuf Aleyhisselam'ın yüzünü görünce Melekûn Kerim, bu ancak şerefli bir melektir, dediler. Bunun yüzünde ikram olunan meleklik sıfatı var dediler. İnsana verilen Salih, iffetli, güzel ahlaklı eş ilahi ikramdır.
13-Kirâmen Kâtibîn
Cenabı hak İnfitar suresinin 11. Ayetinde Bismillah Kiramen katibin. Şerefli yazıcılar, buyurarak omuzumuzda bulunan kirâmen kâtibîn meleklerini ifade eder. Bu melekler sadece yazıcılık yapmaz en yalnız kaldığımız yerde dahi bizi bırakmaz. İşte bu da Rabbimizin verdiği büyük bir ikramlardandır.
14-Tarfuke
Cenabı hak neml suresinin 40. Ayetinde euzubillah bismillah Kalellezi indehu ilmun minel kitabi ene atike bihi kable en yertedde ileyke tarfuk, fe lemma reahu mustekırran indehu kale haza min fadlı rabbi, li yebluveni e eşkur em ekfur, ve men şekere fe innema yeşkuru li nefsih ve men kefere fe inne rabbi ganiyyun kerim, buyuruyor. Burada geçen Tarfuke, gözünü kırpmadan demektir. Süleyman aleyhisselam Hazreti Belkıs radiyallahu anh'ın tahtını bir mucize olarak getirilmesini istiyordu. Geldiğinde tahtının kendinden önce geldiğini görünce müslüman olsun istiyordu. Hazreti Asaf (ra.) Gözünü açıp kapayıncaya kadar o tonlarca ağırlıktaki tahtı ben sana getireceğim, dedi.
Bu ayete göre keramet sahibi olanların sıfatları;
1- Keramet ehli olmanın ilk şart İlimdir. Cahilden evliya olmaz. İlim olmadan Rabbimize yakınlaşamayız.
2- Ayette Ati fiili kullanılıyor. Cenab-ı Hak o Hazreti Asaf'a ihsan etti, Olağanüstü bir güç verdi. O olağanüstü güce keramet denir. 3-Cenab-ı Hakk'ın lütfu fazlından bir ikram olarak verilen keramet imtihan olarak veriliyor. 4-Kibirlenecek mi, gururlanacak mı? İnsanlara onunla bir üstünlük mü taslamaya kalkacak? 5- Şükür mü, küfür mü, nankörlük mü edecek. Şükretmek herkesin kendi nefsi içindir Nankörlük de herkesin kendi nefsi içindir. Kişi şükrederse nefsine kazanç, Nankörlük ederse ziyan vermiş olur.
15- Ekrimi
Yusuf suresinde Mısır'ın maliye bakanı Yusuf aleyhisselamı köle pazarından satın alıp eve getirince Hz. Züleyha annemize; buna kıymet ver, köle diye aldım ama diğerlerine benzemiyor onun faydası dokunacak, dedi.
Kasas suresinde de Cenab-ı Hakk Musa aleyhisselam annesinin yavrusunu nil nehrine bırakıp da o çocuk Firavun'un yanına getirilince Firavun, Hazreti Asiye annemize; buna sahip çık bize yararı dokunur, dedi. Demek ki Peygamberlerden faydalandırılma da bir ikramdır. Peygamberimizden en çok faydalanan Arkadaşlarına Ashab-ı Kiram dememiz bundandır.
16-Ekrameni
Fecr suresinin 15. Ayetinde bismillah Fe emmel insanu iza mebtelahu rabbuhu fe ekremehu ve na'amehu fe yekulu rabbi ekremen. Bir nanköre imtihan olarak nimetler verildiği zaman, Nankörler, ben bunlara layık olduğum için elde ettim, der. Ben gece gündüz çalıştım, çileler çektim de zenginliği böyle elde ettim, derler.
Pazara gittiğimizde o kadar sebze, meyve içinden birisi gözümüze güzel görünür onu alırız. Onu güzel gösteren Cenab-ı Hak’tır. Paramız o kişiye ikram olacağı için güzel gösterir. Malı satan da para kazanır. Kazanınca da ben kazandım zanneder.
17-Rızkun Kerim
Cenabı hak sebe suresi 4. Ayetin sonunda bismillah … Rızkun Kerim, buyurur. Rabbimiz rızıklar içinde Kerim olan rızık olduğunu ifade ediyor. Kerim rızık, Cenâb-ı Hakk'ın insanlara olağanüstü olarak verdiği rızıktır.
18- Cenabı hak nur suresinin 26. Ayetinde euzubillah bismillah El habisatu lil habisine vel habisune lil habisat, vet tayyibatu lit tayyibine vet tayyibune lit tayyibat, ulaike muberraune mimma yekulun, lehum magfiretun ve rızkun kerim, Habis kadınlar habis erkeklere, habis erkekler habis kadınlara yakışır. Tayyib kadınlar tayyib erkeklere, tayyib erkekler de tayyib kadınlara yakışır. Bunlar, söylenenlerden uzak olanlardır. Onlar için bağışlanma ve cömertçe rızık vardır, Rabbimiz temizler temizlere habisler habisleredir buyuruyor.
19- Min Kulli Zevcin Kerim
Bu tabir Şuara, Lokman, Haç ve Kaf surelerinde bitkilerin rüzgar ve böceklerin taşımasıyla tozlaşarak ve döllenerek meyveye durması için kullanılıyor. Onların zevc ve zevce olarak birbirlerine ikram olunan beraberliğinin misali olarak nitelendiriyor.
20- Kella bel la tukrimunel yetim
Cenabı Hak Fecr suresinin 17. Ayetinde euzubillah bismillah Kella bel la tukrimunel yetim, siz yetime ikramda bulunmuyorsunuz, buyuruyor. Şimdi yaklaşık olarak 10-12 yıldır ülkemizde hepimiz bu alanda ciddi bir şekilde imtihan olunuyoruz. Cenabı hak onlara ikram etmemekle bizim size ikram ettiğimize nankörlük ediyorsunuz buyuruyor. Aslında yetimlere ikramda bulunabilmek, herkese nasip olmayan, Cenâb-ı Hakk'ın bazı kullarına özel lûtfudur.
21- Karzan Hasenen, Ecrun Kerim
Cenabı hak Hadid suresinin 11. Ayetinde euzubillah bismillah Men zellezi yukridullahe kardan hasenen fe yudaifehu lehu ve lehu ecrun kerim, buyurur. Ayette geçen Karzan Hasenen maddi olarak daralmış bir kardeşine karşılıksız, verilen paradır. Cenab-ı Hak o kişiyi özel olarak kimsenin bilmediği rızık alanından kerim rızıkla rızıklandıracağım. Yeter ki karşılıksız versin, buyuruyor. Ama günümüzde en müttaki, en takva ehli dahi verirken altın ya da döviz cinsinden veriyor.
Karzı hasen borç verme değildir. Borç, süresi belirli olandır. Şu zamana kadar ödeyeceksin şartı koşulur. Karzı Hasende bu süre olmaz. Ne zaman gücün o zaman ödersin.
22- Velâ Kerîm
Cenabı hak Vâkıa Sûresinin 44. Ayetinde euzubillah bismillah La baridin ve la kerim, buyurur. Cehennem ahalisi orada karanlık yer bir görüp gölge diye oraya koşuşacaklar. Ayeti celilenin ifadesi ile orası dünyadaki gölgeye benzemeyecek. Buradan gölgenin lütuf ve ikram olduğunu, büyük bir nimet olduğunu anlıyoruz.
23 -Mukremin
Cenabı hak zariyat suresinin 24. Ayetinde euzubillah bismillah Hel etake hadisu dayfi ibrahimel mukremin, buyuruyor. Mükramin İkram olunmuş, ikram edilen, ağırlanan demektir. Bu ayeti kerimeye göre Cenab-ı Hak ikram eden mükrimindir. Mukramin, ikram edilen, ağırlanan demektir. Sadece ve sadece El-Kerim olan Cenab-ı Hak hakiki mukrimindir. Onun dışında biz kullarınki geçici ve mecazidir.
24- Bil Lagvi Merru Kirama
Furkan suresinin 72. Ayetinde euzubillah bismillah Vellezine la yeşhedunez zura ve iza merru bil lagvi merru kirama, buyuruyor. Rabbimiz ikram edilen kullarım yalancı şahitlik etmezler diyor. Ayrıca 4 sıfat daha sayar. 1-Yalancı şahitlik etmezler. 2- Boş ve faydasız şeylerden uzak dururlar. 3- Terk edilmesi gereken boş ve faydasız meclislerden de uzak dururlar. 4- Yalan söz söylemezler. Demek ki güzel ahlaklı olmak Cenab-ı Hakk'ın manevi ikramıdır.
25- Mudhalen kerima
Cenabı hak Nisa suresinin ayetinde euzubillah bismillah İn tectenibu kebaira ma tunhevne anhu nukeffir ankum seyyiatikum ve nudhılkum mudhalen kerima, buyurarak Eğer kebair günahlardan iştinap ederseniz, seyyilerinizi örteriz, buyuruyor. Büyük günahlardan vazgeçtiğinizde sizi ahirette şerefli bir misafir gibi törenle karşılarız diyor.
Kebair günahlar Kur'an'ımızda tek tek sayılmaz. 3 tanesini ayetlerden, 9 tanesini Hazreti Peygamberimizden Diğerlerinde İslam ulemasının bu ayet ve bu hadis-i şerife dayanarak 125 günah olduğunu öğreniyoruz.
Rabbimiz Hucurat suresinin 7. ayetinde Bismillah …ve kerrehe ileykumul kufre vel fusuka vel isyan… size küfrü, fıskı ve isyanı çirkin gösterdi, buyuruyor. Üç tane günay sayıyor.
Sahabe efendilerimiz Ya Resulallah bu kebair, büyük günahlar neler? Diye sordular. Peygamberimiz şöyle buyurdu;
1-Allah'a şirk koşmak. 2- Öldürülmesi haram olan bir insanı öldürmek. 3-Ana babaya isyan etmek. 4-Düşmana hücum edildiği sırada savaştan kaçmak. 5.Büyü yapmak. 6.Yetim malı yemek. 7-Yalan söylemek. 8-Riba yani faiz yemek. 9- İffetli ve namuslu masum kadınlara zina ve fuhuş iftirası atmak.
Cenab-ı Hak Maide suresinde bu günahlara tövbe etmek ve sakınmanın farz olduğunu öğretiyor. Onun için her gün Mekarimul Ahlak Mektebi'nin tesbihatında tövbeyi bunun için yaparız.
Ayettte geçen seyyiler (seyyiatikum) mekruhlardır. Bütün farzları yerine getirip büyük günahlardan da sakınabilirsek Allah-u Teala'nın fazlı, keremi ve rahmeti ile cennete yerleşebiliriz.
26- İnnallahe Yef'alu Ma Yeşa
Cenabı hak Hac Suresinin 18. ayetinde Allah kimi değersiz kılarsa artık onu değerli kılacak yoktur. Kimi alçaltırsa ona ikramda bulunacak hiçbir kimse yoktur. Allah'ın zelil kıldığını aziz, aziz kıldığını zelil edecek hiçbir kudret yoktur buyuruyor. Ayetin sonunda da siz değerli olmak istiyorsanız, secde etmek zorundasınız secde etmeyen aziz olamaz, diyor. Bu ayeti okuyanın veye dinleyenin tilavet secdesi yapmasının vacip olması da buradan geliyor.
EL FATİHA
Comments